روزنامه خبرجنوب – نگاه پنجشنبه 9/2/89

خصوصيات هنر ميراثهاي ارزنده درهنر

محمد علي پرواز – نقاش چهره هاي ماندگار شيراز

تکه رنگ ها :

در اینجا منظور ازتکه رنگها در تاشهای رنگی ، یا شکستن و به عبارتی دیگر در کنار هم قرار گرفتن تکه های رنگی در دفعات مکرر روی بافت بوم، جنبه دید رنگ است . بطوریکه بوسیله پخش رنگهای اصلی روی یکدیگر ، در صفحه ای دو بعدی ( دارای طول و عرض) نحوه ترکیب رنگ را از نظرتشخیص چشمیو اثر گزاری که هر رنگ در طول موجهای فیزیکی خود روی سلولهای مخروطی می گذارند، بررسی می نماید. پس از تجزیه نور و رنگ سفید، توسط نیوتون ، امپرسیونیستها در فرانسه از رنگهای طیف در فضای آزاد استفاده نمودند. که نهایتا در شناخت مکتبهای هنری آنرا مورد بررسی قرار دادند.

رنگهای نقطه اییا شکسته یا pointlism :

که در حقیقت ازترکیب رنگ بوسیله کنار هم قرار دادن رنگ های اصلی حاصل میشود(برای مثال ، ازتجزیه آبی از سبز ، زرد حاصل شده یا اینکه در کنار یکدیگر قرار دادن آنها به صورت زیاد که ایجاد صفحه رنگی بنمایند و یا از کنارهم قرار دادن آبی با زرد باعث می گردد تا سبز به نظر برسد).امواج نور در برخورد با فضای رنگ روی تابلو ترکیب آنرا روی سلولهای مخروطی شبکیه نشان می دهد.حال با آشناشدن با این روش کار می توان به کمک آزمایش و بوسیلهشابلن واسپری ، و یا پرتاب پودر رنگ ، اقسام مناظر و شکلهای سه بعدی را با سایه روشن از رنگهای طیف انجام داد. قبلا به نحوه شابلن آشنائی پیدا کرده اید. که با قرار دادن و کشیدن طرح دلخواه روی نایلون ضخیم و بریدن و جدا کردن طرح مزبور می توان صفحه حاصل را روی صفحه یا بوم مورد نظر قرار داده و با کمک اسپری رنگ پاشیدهو یکی بعد از دیگری رنگهای اصلی را بوسیله پرتاب ذرات رنگی بر روی یکدیگر در صفحه قرار دهیم . خاصیت این کار اولا آشنائی کودکان به بازده عمل رنگ گذاری وایجادشکسته شدن رنگ در کنار یکدیگرو کار امپرسیونیستها است و در ثانی به کمک نیروی تخیل ،کودکان خواهند توانست بر حسب میل خود چیزی را ابداع یا آنکه با کمک شکلهای هندسی و ایجاد هنرانتزاعی رنگ را در ک نمایند.

رنگهای گرم :

کلیه رنگهائی که با رنگ زرد ترکیب شده اند جزء رنگهای گرم مجسوب می شوند. مانند قرمز، نارنجی ، زرد،سبز مایل به زرد. در نتیجه بکار گیری این سری از رنگها احساس گرمی در بیننده ایجادمینماید. مانند رنگهائی که در طبیعت پائیز گیاهان بوجود می آورند.

رنگهای سرد:

رنگهای سرد معمولا از آندسته رنگهائی هستند که با رنگ آبی ترکیب شده اند.

مثل رنگ آبی متمایل به سبز ، آبی ، ارغوانی متمایل به آبی ، ارغوانی و نهایتا قرمز متمایل به ارغوانی . مثل رنگ آسمان در شب که به غیر از رنگهای موجود ، آبی در آنها به خوبی به چشم می خورد. پابلو پیکاسو را میتوان از جمله هنرمندان نقاش دانست که در آثارش از رنگ آبی بیشتر استفاده کرده است. لذا دوره پیکاسو را دوره آبی مینامند زیرا او در اکثر آثارش با رنگهای سرد پیام رسان فقر و تنگدستی و زندگی سرد مردمان ناداربوده است .

رنگهای مکمل :

اگربه تاریخچه پیدایش رنگهای مکمل رجوع کنیم متوجه خواهیم شد که این نوع رنگها از زمان انقلاب فکری و هنرمندانه در کشورهای غربی خود نمائی کرده ودر بین نقاشان ،تحولی شگرف در شناخت دیگر رنگهای موجود پیدا نمودو از اینرو نقاشان توانستند با شناخت آگاهانه نسبت به استفاده معقول و مناسب از این گونه رنگهای مکمل استفاده نمایند. لذا، در قرن نوزدهم با توجه به تحقیق و بررسیهای کارشناسانه وهنری و پی بردن به شناخت نور ورنگ ،رنگهای مکمل را بهتر شناخته که ابتدا امپرسیونیستها توانستند پی به ارزش رنگهای مکمل برده و در آثارشان بکار برند. از جمله مونه ،پیسارو،وان گوگ ، رنوار، سیسلی و دگا را می توان از پیشگامان استفاده ار رنگها ی مکمل دانست. و بیشتر هدف از بکاربردن این گونه رنگها جلوه گری های نهفته طبیعت بصورت روشن و آشکارازآن رنگهابود .

رنگهای جنبی :

رنگهای دیگری نیز در چرخه رنگ وجود دارند که می توان آنها را بانام رنگهای پهلوئی و جنبی معرفی کرد. برای مثال می توان به ذکر رنگ های گرم زرد و نارنجی و قرمز که همواره در کنار یکدیگر قراردارند پرداخت .در اینجا میتوان به سه رنگ سرد کنار یکدیگر نیز اشاره نمود آبی متمایل به سبز ، آبی و ارغوانی متمایل به آبی نیز از اینگونه رنگهای مرتبط می باشند .در نهایت ، این گونه رنگها را میتوان فعال کننده رنگهای مکمل دانست.

رنگهای هماهنگ

در اینجا به خوبی جایگاه رنگهای مستقر بررئوس مثلث متساوی الاضلاع (سبزمتمایل به زرد،آبی و قرمز)را که به یکدیگر رابطه دارند میتوان به عنوان رنگهای هماهنگ معرفی نمود.

رنگهای سیر یا اشباع :

رنگهائی که فاقد سیاهی و خاکستری و سفید هستند جزء رنگهای قوی ودارای استحکام می باشند و به رنگهای اشباع موسومند.

آزادی فکر و ذوق کودکان در بررسی اشیاء و طبیعت:

ازنظر حسی و بینائی ، کمال تاثیر را در بازده کارایجاد می نماید و تاثیر گذار خواهد بود.لذا باید کودکان راه طبیعت سازی و استفاده از رنگها و انتخاب آزاد سوژه را در طبیعت نه از روی مدل بشناسند. تا پس از آن بتوانند از دیدن منظره ای یا تصورات ذهنی خود ، موضوعی را نشان داده و نقاشی کنند. پس مربی باید کودکان را قبل از آموزش عملی در شناخت وسائل و تمرین لازم به خط و رنگ یاری نماید.تا خط (منظور همان طراحی است)همراه با رنگبتوانند در جهت اشتیاق و رشد تجسم خیالی وخلاقیتهایآنها تاثیر گذار باشند.در این حال اگرنقاش (در هر رده سنی )با خط و طرحو رنگ گذاری ،بصورت ترکیبی یاشکسته ،همراه با موضوعی دلخواه ،تصویری را برروی بوم ایجاد نموده ،بعد از تماشای اثر بوجود آمده ، توسط مربی وراهنمائی های دلسوزانهبه ایجاد نو آوری های بعدی بپردازد.

با توجه به تنوع سوژه ها و فرمها ی خاصی که در کلیههنرها، وجود دارد ، بحثی است از آرمانهائی که هنرمند در سر می پروراند تا بتواند خیالپردازی جانانه خود رابهصورتی تجسمی تحقق بخشد لذاهر اثر هنری که حاکی از احساس و تخیل و ذوق باشد ، از کم و کیف و از یک اصل چشمگیرتبعیت می کند. مطالعه در طبیعت در عصر ما ارتباط مستقیمبه گونه ایآثار درمکتب های هنری دارد لذازیبائیها از نظر تنوع و نوآوری براهی قدم گداشته اند و به گونه ای جلوه گری می نمایند که به نظر می رسددور از اصالت هنر است در حالیکه هنر باید روشی متعالی به منظوردستیابی بهایده های اخلاقی و روحانی در پیش روی هنرمند باشد. لذا پرورش نیروی تخیل در نقاش و بوجود آوردن آثاری هنری از ترکیب خطهای گوناگون با یکدیگر و نیز نقاشی ازرویطبیعت زنده و همچنین چهره سازی و مجسمه سازی خود بخود می تواند او را در راه زیبا شناسی و عظمت احساسات عاطفی هنر مندانه سوق دهد. زیراقدرت خلاقیت را به صورتهای مختلف از طریق تقویت نیروی احساس و بینش و قوای لامسه و دیدن در حد مهارت و فرمانبرداری تقویت کردهروحیه کودک و هنر جورا بالا برده و به هنرهای ملی و شناخت آنان به هنر های گذشتگان آشنا میسازد.و پرورش نیروی اعتماد به نفس وتوانائیدر رفع نیازهای فردی و اجتمائی را در آنها تقویت می نماید.و آنها راآماده و مهیا سازد. و قدرت فکر و نیروی احساس و شرافت کاریو معرفت یابیوانتخابجنبه های اخلاقی و عاطفی را در نوجوانان بیدارو به کارسازنده وامی دارد.لذاهنرروح سازندگی وایمان و حوصله را در انجامکارهای عملیدر آنان بیدارمیسازد. کلا برهمه واضح است کهمخصوصا ،کودکان جوینده و پویا ، به هرموضوعی بهشکلی برخورد می کنند و می توان دریافت که هنر پاسخگوی عملی بیشتر سوالهائی هست که از ذهن او می گذرد.و ذوق و ظرافت و باریک بینی و روح تحقیق و درست یابی را درصورت آموزش مربی دلسوز دریافت می نماید.

چرا کودکان به افسانه و افسانه گو علاقه نشان می دهند؟

و چرا تمایل به شنیدن افسانه دارند؟ دلیل خوبی که میتوان برای این سوال ارائه داد ، اینست کهوجود افسانه ها آنها را به دنیای تخیل می کشانندو زیبائیهاو عجائب را در دنیای خیال آنطور که در ذهنشان به نحوی زیبا مجسم می شود ترسیم می کنند . و اگر در آن لحظه ها مداد و کاغذ و حتی رنگ در اختیارشان قرار گیرد خلاق صحنه های خیالی درونیخود برروی صفحه کاغذ می شوند. و در قالب خطوط و رنگ جلوه گری می نمایند و براساس آزادی فکر داستانی را که شنیده اند با سلیقهو فکر خود جان می دهند و صحنه ای را باصداقت مجسم می سازند.

رنگهای مورد علاقه کودکان :

در مراخل اولیه طراحی و نقاشی ، بخاطر در دسترس بودن و سهولت در انجام نقاشی ،مداد معمولی ، انواع مدادهای تیپB (که معملا به مدادهای نرم سایه زنی معروف هستند ودر فروشگاهها در انواعمدادB1 تا مداد B6موجود است )مدادهای رنگیدر انواع مختلفوانواع گچ رنگی ،ماژیک ها و مدادشمعی می باشند. البته شایان ذکراست که رنگ در شکوفائی و به نتیجه رسانیدن ایده کودکان خیلی موثر است.

در ضمن کاغذهائی که مورد استفاده بیشترکودکان در نقاشی قرار می گیرند:

معمولا هر کاغذ ساده ای که در اختیار کودک قرار بگیرد ، فورا اورا متوجه نقاشی مینماید. از اینرو با آب و رنگ کودکان بهتر به رنگ آمیزی و نقاشی منظم برروی خطوط طراحی شده و شکیل می پردازند. وزود ترآشنا می شوند وهمچنینقلم موی نرم و کاغذهای زیر برای این هدف مسلما مناسب تر به نظر می رسد. بهتر است که کاغذ مذکور را با چسب اسکاچ بر روی فیبر بطوری بچسبانند که کاغذ کاملا روی زیر دستی مستقر شود.

انتخاب موضوع:

نقاشی کردن معمولا خود آگاه یا ناخود آگاه از سه طریق و حالت خاص طبعیت می کند. مثل :

1.طبیعت بی جان

که شامل اشیاع موجود قابل دسترسی با حجم های معمولی مثل لیوان ، کتری قاشق ، چنگال ،گلدان ،مجسمه های کوچک ،عروسک و انواع میوه های مورد استفاده بر روی میز پذیرائی ، مثل پرتقال ، سیب ،خیار یا انگورو ...

اثر محمد علی پرواز

2.طبیعت :

مثل مناظر زیبا و موجود در اطراف محل زندگی یا کنار رودخانه و دریا،دریاچه وباغها کهمی توان حالتهای فصول چهارگانه را نیز از میان آنها انتخاب و نقاشی نمود.

اثر محمد علی پرواز

3.چهره سازی (پرتره)

که خود سهم بزرگی از منظور نقاشیدر اذهان نقاشان مبتدیتداعیمی کند. معمولا کسانی که تصمیم به نقاشی کردن و عشق به نقاشی کردن را از خود بروزمینمایند ،لذاحدفشان نقاشی از چهره کسانی است که دوستشان دارند و آرزو دارند هر چه زود تر نقاشی را بیاموزند. .

پرتره مرحوم استاد ناصر نمازی (نقاش)

محل و امنیت نقاش در زمان نقاشی :

جهت شروع کار بایدمحل مناسبی که دارای آرامش روحی باشد در نظر گرفته شود.در مرحله بعد ،طرز نشستن هنر آموزبا توجه به تابش نور مورد اهمیت است . معمولا باید نور از سمت چپ ، بر روی صفحه بوم نقاشی شخصی که در حال طراحی یا رنگ آمیزی و حتی نوشتن مطلبی هستتابیده شود .مخصوصا درمحیطهای سربسته مثل اطاق،تا در حال انجام عملیات رنگ گذاری سایه دست باعث تاریکیمحل طراحی و رنگ آمیزینشود.(البته در افرادی که چپ دست می باشند این طریق تابش نور صادق نیست که باید نور از سمت راست ایشان برصفحه نقاشی بتابد.

معمولا رنگها از مواد شیمیائی و شاید در مواردی از مواد پلاستیکی ساخته می شوند.باید توجه داشت کهدر نقاشی با آبرنگ میتوان دوسه بار در دفعات لازم رنگ را روی رنگ قبلی گذاشت در حالیکه در رنگ گذاری با رنگ گواش این حالت مشکل انجام می شود. و بیش از یکبار مجاز به رنگ گذاری نبوده (رنگها در این حالت بصورت خط خطی و کمرنگ و پر رنگ نمایان می شوند )و باید توجه نمود که طراحی بامداد نیز بایستی بسیار کم رنگ انجامشود تا در زمان رنگ نمودن ، خطوطی که باعث مرز بندی بین رنگها می شوند محو گردد و سپسزمینه کار را از کم رنگ شروع و در پایان نقاط لازم را با رنگهای غلیظ با احتیاط بپوشانند. برای انتخاب سوژه بهتر است ابتدا از اشیاع در دسترس (طبیعت بی جان) و سوژه های دوست داشتنی انتخاب شوند.حتی الامکان باید سعی شود، از روی عکس و مدلها ی نقاشی استفاده نشود. تا چشم نقاش به واقعیتهای مدل زنده آشناشود و اندازه های حقیقی ورنگ طبیعی را در اشیاع تجربه کند. باید توجه داشت ، هرچه مهارت در ترسیمو رنگ گذاری بیشتر شود ، معمولا می توان برروی دیوار، فیبر ، مقوا، انواع کاغذها و حتی تخته سه لائی و پارچه و بومنقاشی کرد.